Hướng Dẫn Phòng Cháy Chữa Cháy và Thoát Hiểm An Toàn Tại Nơi Làm Việc và Gia Đình

Mục lục

Công Tác Phòng Cháy
- Phân Tích Nguyên Nhân Gây Cháy
- Biện Pháp Phòng Cháy Cụ Thể
Kỹ Năng Thoát Hiểm Khi Xảy Ra Cháy
- 4 Nguyên Tắc Tiêu Lệnh Chữa Cháy
- Các Tình Huống Thoát Hiểm Cụ Thể
Biện Pháp Chữa Cháy Hiệu Quả

Trong 6 tháng đầu năm 2024, trên địa bàn Tp. Hà Nội đã xảy ra 594 vụ cháy với hậu quả:

20 người chết
9 người bị thương
Ước tính thiệt hại 5,1 tỷ đồng
Trong đó có 4 vụ cháy nghiêm trọng

So với cùng kỳ năm 2023, số vụ cháy tăng hơn 76% và số người chết tăng thêm 15 người. Đáng chú ý, các vụ cháy xảy ra tại nhà ở, công trình và cơ sở chiếm gần 75% tổng số vụ.

Theo thống kê, trên địa bàn thành phố có tổng số 579 xã, phường, thị trấn với 412 khu dân cư có nguy cơ cháy nổ cao; tổng số cơ sở thuộc quản lý là 137.228 cơ sở.

Lưu ý: Các số liệu và quy định được trích dẫn từ báo cáo của Công an Tp. Hà Nội và cơ quan chức năng về PCCC theo pháp luật Việt Nam.

Công Tác Phòng Cháy

Phân Tích Nguyên Nhân Gây Cháy

Các nguyên nhân chủ yếu được phân tích như sau:

Chập điện (khoảng 73% các vụ cháy):
- Dây dẫn bị hở: Do lắp đặt không đạt tiêu chuẩn hoặc hư hỏng theo thời gian.
- Quá tải điện: Do cắm quá nhiều thiết bị trên cùng một ổ cắm hoặc sử dụng dây dẫn không đúng công suất.
- Thiết bị điện kém chất lượng: Dùng sản phẩm không có chứng nhận an toàn, dễ gây chập điện.
Rò rỉ gas:
- Xuất phát từ dây dẫn gas cũ, không được bảo trì định kỳ hoặc do lắp đặt sai kỹ thuật.
- Việc sử dụng gas từ các nguồn không uy tín cũng góp phần làm tăng nguy cơ cháy.
Tích trữ xăng dầu không an toàn:
- Lưu trữ tại những nơi không đảm bảo an toàn có thể gây cháy nổ dễ dàng.
Sơ suất sử dụng nguồn lửa/nguồn nhiệt (trên 10%):
- Việc sử dụng không cẩn thận trong quá trình nấu nướng hoặc làm việc với các nguồn nhiệt cao.
Vi phạm quy định phòng cháy chữa cháy (0,34%) và các nguyên nhân khác:
- Không tuân thủ quy định về PCCC, dẫn đến tình trạng thiếu hụt biện pháp dự phòng an toàn.

Biện Pháp Phòng Cháy Cụ Thể

Để giảm thiểu nguy cơ cháy, các biện pháp sau cần được thực hiện:

Đối với hệ thống điện:
- Kiểm tra định kỳ: Thực hiện kiểm tra và bảo trì hệ thống điện, thay thế dây dẫn cũ hoặc hư hỏng theo đúng quy định.
- Sử dụng thiết bị đạt chuẩn: Lựa chọn thiết bị điện của các thương hiệu uy tín, có chứng nhận an toàn.
- Phân bổ tải điện hợp lý: Không cắm quá nhiều thiết bị vào một ổ cắm, đảm bảo sử dụng ổ cắm có công suất phù hợp.
- Cắt điện khi không sử dụng: Luôn tắt thiết bị điện và cắt cầu dao khi rời khỏi phòng hoặc khi không sử dụng.
Đối với hệ thống gas:
- Bảo trì định kỳ: Thay dây dẫn gas từ 6 tháng đến 1 năm và kiểm tra kỹ lưỡng sau mỗi lần sử dụng.
- Sử dụng gas có nguồn gốc uy tín: Đảm bảo mua gas từ các nhà cung cấp có uy tín và chứng nhận.
- An toàn khi nấu ăn: Luôn khóa van gas sau khi sử dụng.
Đối với các nguyên nhân khác:
- Lưu trữ chất dễ cháy: Không lưu trữ xăng dầu, dung môi hoặc các chất dễ cháy tại những nơi không an toàn.
- Sử dụng nguồn lửa đúng cách: Hạn chế sơ suất khi sử dụng lửa, đặc biệt là trong quá trình nấu nướng hay các hoạt động có nguy cơ cao.
- Tuân thủ quy định PCCC: Đảm bảo các hoạt động luôn theo đúng quy định của pháp luật về phòng cháy chữa cháy.

Kỹ Năng Thoát Hiểm Khi Xảy Ra Cháy

Việc thoát hiểm đúng cách trong tình huống cháy có thể cứu sống tính mạng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cho các tình huống cụ thể:

4 Nguyên Tắc Tiêu Lệnh Chữa Cháy

Hô hoán, báo động: Khi phát hiện cháy, hãy gọi to, báo cho mọi người xung quanh và kích hoạt hệ thống báo động.
Cắt cầu dao điện: Ngắt nguồn điện để ngăn lửa lan rộng và tránh nguy cơ điện giật.
Sử dụng thiết bị chữa cháy có sẵn: Dùng bình chữa cháy hoặc vật liệu dập lửa (chăn ướt, cát) tùy theo tình hình.
Gọi điện 114: Báo cho lực lượng PCCC để được hỗ trợ kịp thời.

Các Tình Huống Thoát Hiểm Cụ Thể

Khi có khói dày:
- Tình huống: Khói lan rộng làm tầm nhìn kém và không khí chứa nhiều độc tố.
- Cách xử lý:
  - Bò sát sàn: Di chuyển gần sàn, nơi không khí trong lành hơn.
  - Men theo bờ tường: Di chuyển dọc theo tường để tìm lối thoát.
  - Sử dụng khăn ướt: Che miệng, mũi bằng khăn ướt để giảm hít phải khói độc.
Khi bị kẹt trong phòng:
- Tình huống: Cửa chính bị chập hoặc bị chắn bởi lửa.
- Cách xử lý:
  - Tìm kiếm cửa sổ hoặc lối đi phụ an toàn.
  - Nếu có sẵn chăn, rèm hoặc vật liệu dày, có thể dùng để che chắn khi mở cửa.
  - Gõ cửa, la hét để báo hiệu cho người bên ngoài biết bạn đang mắc kẹt.
Thoát hiểm tại tòa nhà cao tầng:
- Tình huống: Cháy ở tầng thấp khiến khói và lửa lan nhanh lên các tầng.
- Cách xử lý:
  - Không sử dụng thang máy: Vì có nguy cơ gặp sự cố do cắt điện hoặc kẹt máy.
  - Theo biển chỉ dẫn thoát hiểm: Di chuyển theo biển báo màu xanh (có hình mũi tên và biểu tượng người) để tìm cầu thang.
  - Di chuyển linh hoạt: Nếu tầng thoát hiểm chính bị đầy khói, có thể di chuyển lên tầng cao hơn 1 tầng so với đám cháy và chọn phòng có cửa kín để tránh khói độc.

Biện Pháp Chữa Cháy Hiệu Quả

Nguyên Tắc Dập Tắt Cháy

Một đám cháy cần có nhiệt độ, oxy và vật liệu cháy để tiếp tục bùng phát. Để dập tắt lửa, cần loại bỏ ít nhất một trong ba yếu tố này.

Các Giai Đoạn Phát Triển Của Đám Cháy

Giai đoạn 1 (0-3 phút):
- Diện tích cháy nhỏ, nhiệt độ khoảng 200°C.
- Thời điểm vàng: Nếu xử lý nhanh, đám cháy có thể dập tắt ngay lập tức.
Giai đoạn 2 (3-10 phút):
- Nhiệt độ tăng lên tới 200°C, diện tích lan rộng nhanh chóng.
- Xuất hiện bức xạ nhiệt, nguy cơ lan lửa đến các khu vực lân cận cao.
Giai đoạn 3:
- Đám cháy đã lan rộng, khó kiểm soát, gây thiệt hại nặng về người và tài sản.

Theo quy định của lực lượng PCCC, mọi tình huống cháy phải được xử lý trong vòng 10 phút đầu tiên. Việc triển khai lực lượng và sử dụng phương tiện chữa cháy ngay từ giai đoạn ban đầu sẽ mang lại hiệu quả tối ưu. Thông thường, các vụ cháy tại nhà máy hay xí nghiệp thường bắt nguồn từ nguồn lửa hoặc nguồn nhiệt và sẽ trải qua một khoảng thời gian cháy tự do trong giai đoạn đầu

Các Loại Bình Chữa Cháy Và Cách Sử Dụng

Bình chữa cháy bột khô:
- Ưu điểm: Phổ biến, dễ sử dụng và hiệu quả với hầu hết các loại đám cháy nhỏ.
- Cách sử dụng:
  1. Kiểm tra đồng hồ áp suất: Nếu kim chỉ vào vạch xanh hoặc vàng, bình có thể sử dụng; nếu chỉ vào vạch đỏ, không sử dụng.
  2. Lắc đều bình: Để bột được trộn đều.
  3. Giật chốt an toàn: Mở van an toàn theo hướng dẫn.
  4. Hướng vòi vào tâm đám cháy: Bóp tay mạnh cho đến khi bột chữa cháy hết.
- Bảo trì: Kiểm tra định kỳ áp suất và hạn sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất và cơ quan chức năng.
Bình chữa cháy CO₂:
- Ưu điểm: Thích hợp cho các đám cháy liên quan đến thiết bị điện, không để lại dư lượng sau khi sử dụng.
- Cách sử dụng: Giống như bình bột, cần đảm bảo khoảng cách an toàn khi sử dụng vì khí CO₂ có thể gây ngạt.
- Bảo trì: Kiểm tra áp suất và tình trạng bình định kỳ.
Bình chữa cháy bọt:
- Ưu điểm: Phù hợp cho đám cháy do dầu mỡ hoặc xăng dầu, tạo lớp bọt cách nhiệt và ngăn ngừa tái bùng cháy.
- Cách sử dụng & bảo trì: Tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất và thực hiện bảo trì định kỳ.

Việc phòng cháy chữa cháy (PCCC) và trang bị kỹ năng thoát hiểm là yếu tố then chốt giúp bảo vệ tính mạng và tài sản cho gia đình cũng như nơi làm việc. Các số liệu thống kê mới cho thấy:

Sự gia tăng nghiêm trọng của các vụ cháy (594 vụ trong 6 tháng đầu năm 2024 với số vụ tăng 76% so với cùng kỳ năm trước).
Nguy cơ cháy do sự cố hệ thống điện chiếm đa số (trên 73%).
Các cơ sở dân cư, nhà ở và công trình chiếm gần 75% tổng số vụ cháy.

Do đó, cần:

Thực hiện kiểm tra, bảo trì hệ thống điện và gas định kỳ.
Áp dụng các biện pháp PCCC phù hợp và tuân thủ quy định của pháp luật.
Trang bị kỹ năng thoát hiểm đúng cách cho mọi thành viên.
Đảm bảo sử dụng và bảo trì đúng các thiết bị chữa cháy như bình bột, bình CO₂, và bình bọt.

Hãy tham gia các khóa đào tạo PCCC thường xuyên và cập nhật kiến thức mới nhất từ cơ quan chức năng (CO CQ) để nâng cao an toàn cho cộng đồng.